Προγράμματα Ψυχικής Υγείας

Διδακτική Ενότητα 1

Τίτλος

Ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού

Περιγραφή

Στη συγκεκριμένη ενότητα θα γίνει αναφορά στη φάση της ανάπτυξης και συγκεκριμένα στο είδος των μεταβολών που συντελούνται στις δομές, λειτουργίες και μορφές-συμπεριφοράς του ατόμου κατά τα είκοσι πρώτα χρόνια της ζωής του, καθώς και στους παράγοντες που τις προκαλούν.

Η πορεία της ανάπτυξης χωρίζεται σε επιμέρους περιόδους. Ο συνήθης χωρισμός είναι σε πέντε περιόδους: α) προγεννητική ή ενδομητρική περίοδος – Εμβρυϊκή ηλικία (από τη σύλληψη ως τη γέννηση), β) βρεφική ηλικία (από τη γέννηση ως το 2ο έτος), γ)προσχολική ή πρώτη παιδική ή νηπιακή ηλικία (από το 3ο ως το 6ο έτος), δ) σχολική ή δεύτερη παιδική ηλικία (από το 7ο ως το 11ο έτος) και ε) εφηβική ηλικία (από το 11ο ως το 20ο έτος). Ειδικότερα, θα δοθούν απαντήσεις στα κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με το α)   τι μπορεί να κάνει το παιδί σε κάθε ηλικία και β) τι νιώθει το παιδί για ό,τι μπορεί να κάνει σε κάθε ηλικία, αναφορικά με το γνωστικό και συναισθηματικό τομέα της ανάπτυξής του.

Διδακτική Ενότητα 2

Τίτλος

Εξελικτική Ψυχοπαθολογία και Ειδική Αγωγή

Περιγραφή

Στη συγκεκριμένη ενότητα θα γίνει λόγος για την έννοια της αποκλίνουσας συμπεριφοράς των παιδιών και εφήβων, για τις βασικότερες συναισθηματικές, συμπεριφορικές και μαθησιακές τους δυσκολίες, καθώς και τις διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις και πρακτικές αντιμετώπισής τους. Επιπλέον, θα γίνει αναφορά σε διάφορες διαταραχές, οι οποίες αποτελούν άξονες της Παιδοψυχιατρικής παιδιών και εφήβων, (κλινικές διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, νοητική υστέρηση, ψυχοκοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα κ.α.), σύντομη αναφορά για την αιτιολογία κάθε διαταραχής και για τους τρόπους παρέμβασης.

1.           Εισαγωγή στην Εξελικτική Ψυχοπαθολογία

2.           Αποκλίνουσα συμπεριφορά - Προβλήματα συμπεριφοράς

3.           Πρακτικές αντιμετώπισης της αποκλίνουσας συμπεριφοράς στα σχολεία

4.           Η γνωσιακή - συμπεριφοριστική θεραπεία

Διδακτική Ενότητα 3

Τίτλος

Ο ρόλος της οικογένειας στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του του παιδιού και του εφήβου.   Πρώιμη παρέμβαση στην προγεννητική περίοδο με στόχο την ανάπτυξη υγιούς οικογενειακού περιβάλλοντος

Περιγραφή

Η επικοινωνία είναι ο κυριότερος φορέας για τη μετάδοση πολιτισμικών αγαθών, αξιακών προτύπων και κοινωνικών στάσεων. Στα πλαίσια της οικογένειας αποκτά ιδιαίτερη σημασία, επειδή καθορίζει το σύστημα στο σύνολο του, τα υποσυστήματα, τη ροή των πληροφοριών και την εγκαθίδρυση του συναισθήματος.

Όλες οι έρευνες συγκλίνουν στην άποψη ότι η αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας των γονέων με τα παιδιά τους καθορίζει τη μελλοντική διαμόρφωση των αντιλήψεων της νέας γενιάς. Αν και πολλές από τις στάσεις των παιδιών ερμηνεύονται μέσω της θεωρίας μίμησης προτύπων, είναι γενικά αποδεκτό ότι η ενθαρρυντική επικοινωνία ευθύνεται για την ανάπτυξη θετικών ιδεωδών, ενώ η πλημμελής για το σχηματισμό χαμηλής αυτοεκτίμησης και φτωχής επικοινωνίας. Η επικοινωνία στην οικογένεια μπορεί να θεωρηθεί ως ένα σύνολο κανονιστικών πλαισίων, τα οποία διοχετεύουν πληροφορίες, μεταβιβάζουν συναισθήματα και ορίζουν τους στόχους της οικογένειας.

Μετά το τέλος της ενότητας οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να κινηθούν στους ακόλουθους επιστημονικούς άξονες. α) τη δημιουργία ερευνητικών εργαλείων για την μελέτη των ενδοοικογενειακών σχέσεων, β) τη διερεύνηση των ενδοοικογενειακών σχέσεων στις διάφορες μορφές οικογένειας

Διδακτική Ενότητα 4

Τίτλος

Η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Επαγγελματική απόφαση και αυτοεκτίμηση

Περιγραφή

Στη συγκεκριμένη ενότητα θα γίνει αναφορά στους κυριότερους ορισμούς της αυτοεκτίμησης, στις βασικότερες θεωρίες της και θα γίνει λόγος για την ανάπτυξη της Αυτοεκτίμησης κατά τη Βρεφική, Παιδική Ηλικία και Εφηβική ηλικία. Επιπλέον, θα αναφερθούν οι κυριότεροι παράγοντες επιλογής ενός επαγγέλματος και θα παρατεθούν έρευνες και άρθρα που, εκτός των άλλων, αφορούν στην αυτοεκτίμηση των υιοθετημένων παιδιών, παιδιών με χωρισμένους γονείς καθώς και στη διαχείριση του πένθους.

1.           Η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης κατά την παιδική ηλικία.

2.           Η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης κατά την   εφηβική ηλικία.

3.           Επαγγελματική απόφαση και αυτοεκτίμηση

Διδακτική Ενότητα 5

Τίτλος

Ο ρόλος του σχολείου στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού και του εφήβου. Μαθησιακές διαταραχές στην Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Περιγραφή

Σκοπός της ενότητας είναι η θεωρητική και εμπειρική εξειδίκευση στις σύγχρονες τάσεις της Ειδικής Αγωγής και ο εμπλουτισμός των γνώσεων, που απαιτούνται, προκειμένου να είναι σε θέση να διαχειριστούν με αξιοπιστία και θεωρητική επάρκεια όλες τις κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες σε παιδαγωγικο-διδακτική και συμβουλευτική βάση. Οι θεματικές περιλαμβάνουν ενότητες διδακτικής και παιδαγωγικής μεθοδολογίας, ψυχολογικής και συμβουλευτικής υποστήριξης αναπήρων ατόμων, γονέων και δασκάλων, αξιολόγησης, διάγνωσης, καθώς και τους τρόπους αξιοποίησης των σύγχρονων τάσεων.

Οι εκπαιδευόμενοι θα ενημερωθούν για τις μαθησιακές δυσκολίες, τους διάφορους τύπους αυτών, τη διαγνωστική διαδικασία, τα χαρακτηριστικά των παιδιών με μαθησιακέςδυσκολίες, τα παγκόσμια αλλά και στο χώρο της Ελλάδας επιδημιολογικά στοιχεία, τη διεθνής άποψη για την αιτιολογία και συμπτωματολογία των συγκεκριμένων δυσκολιών και τους τρόπους αντιμετώπισης αυτών. Επίσης θα προσεγγιστεί η εξέλιξη των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες, στο χώρο της εκπαίδευση

Επιπλέον στους εκπαιδευόμενους θα παρουσιααστούν   τα είδη των προβληματικών συμπεριφορών. Πιο συγκεκριμένα, η συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού καθώς και οι συναισθηματικοί παράγοντες, όπως το άγχος, η κατάθλιψη, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοαντίληψη, τα μειωμένα κίνητρα και η αυτό – αποτελεσματικότητα αλλά και τα προβλήματα κοινωνικής εξέλιξης των παιδιών αυτών. Επίσης, θα αναλυθεί η αντιμετώπιση των προβληματικών συμπεριφορών μέσω της ενίσχυσης της αυτοεικόνας και της θεραπείας της συμπεριφοράς. Τέλος, γίνεται προσέγγιση στις τεχνικές τροποποίησης της συμπεριφοράς.

Στο τέλος της ενότητας οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να

1.Προσεγγίζουν ,και να αναγνωρίζουν μαθησιακές δυσκολίες

2.Να εκτιμούν την κοινωνική επάρκεια και αντικοινωνική συμπεριφορά των μαθητών σχολικής ηλικίας

3.Να αναγνωρίζουν τα προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολείο και μετέπειτα παραβατικότητα

4.Να αναγνωρίζεται ο ρόλος της θεσμοθετημένης εκπαίδευσης στην επανένταξη των ανήλικων Παραβατών.

Διδακτική Ενότητα 6

Τίτλος

Νοημοσύνη, πολλαπλή και συναισθηματική νοημοσύνη- Τεστ αξιολόγησης

Περιγραφή

Στη συγκεκριμένη ενότητα θα γίνει αναφορά στη θεωρία Πολλαπλής Νοημοσύνης του Gardner, θα αναφερθούν τα εννιά είδη νοημοσύνης και θα ακολουθήσει ο συσχετισμός της με την εκπαίδευση και τις νέες τεχνολογίες. Επιπλέον, θα παρουσιαστούν οι κυριότεροι ορισμοί και τα μοντέλα της συναισθηματικής νοημοσύνης καθώς και η σχέση της με τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα. Θα γίνει λόγος για το ρόλο του σχολείου στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών και θα αναφερθούν τα κυριότερα εργαλεία μέτρησης της συναισθηματικής νοημοσύνης.

Επιμέρους Συνεδρίες:

Α. Πολλαπλή νοημοσύνη

Β. Συναισθηματική νοημοσύνη - Τεστ αξιολόγησης

Διδακτική Ενότητα 7

Τίτλος

Προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων. Ανάπτυξη ατομικών   και κοινωνικών δεξιοτήτων ζωής

Περιγραφή

Σκοπός της ενότητας είναι η θεωρητική και εμπειρική εξειδίκευση στις σύγχρονες ανάγκες ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων καθώς και εμπλουτισμός των γνώσεων, που απαιτούνται, προκειμένου να είναι σε θέση να διαχειριστούν με αξιοπιστία και θεωρητική επάρκεια την ανάπτυξη ατομικών και κοινωνικών δεξιοτήτων ζωής σε παιδαγωγικο-διδακτική και συμβουλευτική βάση.

Επιπλέον στους εκπαιδευόμενους θα, παρουσιαστούν   συναισθηματικοί παράγοντες, όπως το άγχος, η κατάθλιψη, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοαντίληψη, τα μειωμένα κίνητρα και η αυτό – αποτελεσματικότητα αλλά και τα προβλήματα κοινωνικής εξέλιξης των παιδιών και εφήβων . Επίσης, θα αναλυθεί η αντιμετώπιση των προβληματικών συμπεριφορών μέσω της ενίσχυσης της αυτοεικόνας και της θεραπείας της συμπεριφοράς. Τέλος, γίνεται προσέγγιση στις τεχνικές τροποποίησης της συμπεριφοράς.

Διδακτική Ενότητα 8

Τίτλος

Ψυχομετρικά τεστ, παιδικό ιχνογράφημα, παιγνιοθεραπεία, δραματοθεραπεία

Περιγραφή

Στη συγκεκριμένη ενότητα θα γίνει λόγος για την ψυχομετρία και τον τρόπο που αυτή ορίζεται, για τον τρόπο ορισμού των ψυχομετρικών οργάνων, τη στάθμισή τους καθώς και για τις κλίμακες ανίχνευσης αναπτυξιακών διαταραχών. Επιπλέον, θα γίνει αναφορά στο παιδικό ιχνογράφημα, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων σχεδίασης στα παιδιά, στην εκτίμηση του πνευματικού τους επιπέδου μέσω των σχεδίων, στα στάδια της καλλιτεχνικής τους ανάπτυξης , στην αξιολόγηση των σχεδίων τους, καθώς και στο τεστ της οικογένειας. Τέλος, θα γίνει λόγος για την παιγνιοθεραπεία και τη δραματοθεραπεία, οι οποίες αποτελούν δύο πολύ αποτελεσματικές παρεμβάσεις για τις συναισθηματικές και συμπεριφορικές ανησυχίες των παιδιών και των εφήβων.

Επιμέρους Συνεδρίες:

Α. Ψυχομετρικά τεστ

Β. Παιδικό ιχνογράφημα

Γ. Παιγνιοθεραπεία

Δ. Δραματοθεραπεία

Διδακτική Ενότητα 9

Τίτλος

Συμβουλευτική γονέων και Ενίσχυση της ενδοοικογενειακής επικοινωνίας.

Περιγραφή

Η επικοινωνία είναι ο κυριότερος φορέας για τη μετάδοση πολιτισμικών αγαθών, αξιακών προτύπων και κοινωνικών στάσεων. Στα πλαίσια της οικογένειας αποκτά ιδιαίτερη σημασία, επειδή καθορίζει το σύστημα στο σύνολο του, τα υποσυστήματα, τη ροή των πληροφοριών και την εγκαθίδρυση του συναισθήματος.

Όλες οι έρευνες συγκλίνουν στην άποψη ότι η αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας των γονέων με τα παιδιά τους καθορίζει τη μελλοντική διαμόρφωση των αντιλήψεων της νέας γενιάς. Αν και πολλές από τις στάσεις των παιδιών ερμηνεύονται μέσω της θεωρίας μίμησης προτύπων, είναι γενικά αποδεκτό ότι η ενθαρρυντική επικοινωνία ευθύνεται για την ανάπτυξη θετικών ιδεωδών, ενώ η πλημμελής για το σχηματισμό χαμηλής αυτοεκτίμησης και φτωχής επικοινωνίας. Η επικοινωνία στην οικογένεια μπορεί να θεωρηθεί ως ένα σύνολο κανονιστικών πλαισίων, τα οποία διοχετεύουν πληροφορίες, μεταβιβάζουν συναισθήματα και ορίζουν τους στόχους της οικογένειας.

Παράλληλος στόχος της ενότητας αυτής είναι να διερευνήσει τη διάσπαση της επικοινωνίας, όπως αυτή εκδηλώνεται με το διαζύγιο και να κάνει αναφορές στην αυτοεκτίμηση των παιδιών από χωρισμένους γονείς, καθώς και στην επίδραση του διαζυγίου στην κοινωνική και συναισθηματική   προσαρμογή. Συγκεκριμένα, θα εξεταστεί κατά πόσο η αυτοεκτίμηση των παιδιών αυτών διαφέρει από την αυτοεκτίμηση του γενικού πληθυσμού και εάν υπάρχουν στατιστικώς σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με το φύλο, την ηλικιακή ομάδα, τον τόπο διαμονής, την ηλικία που βίωσαν το χωρισμό, τη σειρά γέννησης, τη σχέση που διατηρούν με τους δύο γονείς και τη σχέση των γονιών μετά το διαζύγιο.

Μετά το τέλος της ενότητας οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούν να κινηθούν σε τρεις επιστημονικούς άξονες. α) τη δημιουργία ερευνητικών εργαλείων για την μελέτη των ενδοοικογενειακών σχέσεων, β) τη διερεύνηση των ενδοοικογενειακών σχέσεων στις διάφορες μορφές οικογένειας γ) τη διερεύνηση της συσχέτισης των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών της παθολογικής συμπτωματολογίας με διάφορες παραμέτρους των ενδοοικογενειακών του σχέσεων.

Διδακτική Ενότητα 10

Τίτλος

Παιδί και Διαδίκτυο: Θεραπεία της εξάρτησης και δόμηση της ψηφιακής ταυτότητας, εκφοβισμός και ηλεκτρονικός εκφοβισμός

Περιγραφή

Στη συγκεκριμένη ενότητα γίνεται λόγος για τις   αρνητικές συνέπειες της παρατεταμένης ή λανθασμένης χρήσης του διαδικτύου στην οικογενειακή ζωή και στην ψυχική υγεία του παιδιού. Η έννοια του «εθισμού» του διαδικτύου ή η προβληματική χρήση του Διαδικτύου συνιστά μια ψυχολογική διαταραχή (Young, 1998α) που μπορεί να παρεμποδίσει την ακαδημαϊκή συμμετοχή των ατόμων και τις επαγγελματικές επιδόσεις ή την κοινωνική τους ζωή (Young, 1998b).

Επιπλέον, γίνεται αναφορά στους τρεις πιο συνηθισμένους   κινδύνους του διαδικτύου για τα παιδιά και τους εφήβους, οι οποίοι σχετίζονται με την παρενόχληση στο Internet, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και την έκθεση στο πορνογραφικό και βίαιο περιεχόμενο.

Παρουσιάζονται οι κυριότερες ψυχοκοινωνικές θεραπείες για την εξάρτηση από το διαδίκτυο καθώς και η εύθραυστη διαδικασία σχηματισμού ταυτότητας των εφήβων, τόσο της πραγματικής όσο και της ψηφιακής, η οποία μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά από τις ΤΠΕ και να οδηγήσει στην ανάπτυξη επικίνδυνων διαδικτυακών (on line) συμπεριφορών.

Στη συνέχεια γίνεται λόγος για τις κυριότερες μορφές ηλεκτρονικού εκφοβισμού (cyberbullying) καθώς και για τις βασικότερες διαφορές μεταξύ παραδοσιακού και ηλεκτρονικού εκφοβισμού.

Τέλος, αναφέρονται τα κίνητρα διάπραξης του ηλεκτρονικού εκφοβισμού, ο αντίκτυπος τους στα θύματα, κάποιες κύριες στρατηγικές αντιμετώπισης του από τους μαθητές καθώς και ορισμένα προγράμματα σχολική παρέμβασης και πρόληψης.

Διδακτική Ενότητα 11

Τίτλος

Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας

Περιγραφή

Το μάθημα προσφέρει μια εμπεριστατωμένη εισαγωγή στη μεθοδολογία έρευνας. Παρουσιάζει τις δύο βασικές ερευνητικές προσεγγίσεις, την ποιοτική και την ποσοτική έρευνα και την σχέση τους. Γίνεται εκτενης αναφορά στις βασικές αρχές που τις διέπουν και στις μεθόδους που χρησιμοποιούν

Μετά το πέρας αυτού, οι συμμετέχουσες και συμμετέχοντες θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοήσουν τη διαφοροποίηση της ποσοτικής στρατηγικής έρευνας από την ποιοτική στρατηγική στη βάση τριών κεντρικών σημείων: α. τη σχέση μεταξύ θεωρίας και έρευνας, β. τα επιστημολογικά ζητήματα και γ. τα οντολογικά ζητήματα, όπως αυτά ανακύπτουν στη μελέτη του κοινωνικού κόσμου.

Το μάθημα προσεγγίζει ζητήματα μεθοδολογίας ποσοτικής έρευνας και τα στάδια υλοποίησης μιας ποσοτικής κοινωνικής έρευνας και συγκεκριμένα:

•Το στάδιο του θεωρητικού προβληματισμού και της διαδικασίας αναζήτησης και μελέτης των βιβλιογραφικών πηγών συναφών του υπό εξέταση κοινωνικού φαινομένου.

•Το στάδιο συγκεκριμενοποίησης των ερευνητικών υποθέσεων και οριοθέτησης του ερευνητικού προβληματισμού.

•Το στάδιο επιλογής ερευνητικού σχεδίου,

•Το στάδιο επιλογής πλαισίου δειγματοληψίας,

•Το επιλογής τεχνικής συλλογής ερευνητικών δεδομένων,

•Το στάδιο συλλογής των ερευνητικών δεδομένων,

•Το στάδιο επεξεργασίας και ανάλυσης των ερευνητικών δεδομένων.

•τις ερευνητικές τεχνικές (όπως η συμμετοχική παρατήρηση, τα είδη των ποιοτικών συνεντεύξεων, οι ομάδες εστίασης) που εφαρμόζονται μέσα στο φάσμα της ποιοτικής παράδοσης,

•το περιεχόμενο της διαδικασίας επιλογής του δείγματος.

Το μάθημα χωρίζεται σε δυο κύριες ενότητες: α. Τις αρχές δεοντολογίας και β. τους κανόνες συγγραφής μιας επιστημονικής εργασίας. Μετά το πέρας αυτού, οι συμμετέχουσες και συμμετέχοντες θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοήσουν:

•το πλαίσιο δεοντολογίας που διέπει την πορεία υλοποίησης της κοινωνικής έρευνας,

•τη δομή συγγραφής επιστημονικών εργασιών και τους κανόνες της ακαδημαϊκής γραφής.  

Διδακτική Ενότητα 12

Τίτλος

Συγγραφή Επιστημονικής εργασίας

Περιγραφή

Η συγγραφή της Επιστημονικής εργασίας δίνει την δυνατότητα στους επιμορφούμενους να επιλέξουν μεταξύ οργάνωσης μικροδιδασκαλίας βασισμένη στις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων ή προσομοίωσης συμβουλευτικής – διερευνητικής συνέντευξης με παιδιά. Τόσο οι αρχές τις μικροδιδασκαλίας όσο και τα κριτήρια προσομοίωσης θα διευκρινιστούν με την μελέτη ψηφιακού υλικού και συγκεκριμένων οδηγιών. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα σε επιμορφούμενους που ήδη εργάζονται σε σχετικούς φορείς να συντάξουν απολογιστική έκθεση περιγραφής και αξιολόγησης του φορέα και τους εκπαιδευτικού ή συμβουλευτικού του έργου.